Onderdrukken van emoties en je lichaam

Emoties en je lichaam.

Het onderdrukken van emoties heeft invloed op je lichaam. Dat wordt vaak onderschat. In ieders leven zijn er momenten die je raken. Je voelt blijdschap, verdriet of boosheid. Of momenten die stressvol zijn, omdat er dan veel op je afkomt. Zoals het verliezen van je relatie, baan of je wordt ziek.

Doordat je zo druk bent met het overleven van de situatie, onderdruk je je emoties. Dit heeft invloed op je lichaam en je gezondheid. Hoezo? Dat lees je in dit artikel.

• Wat zijn emoties en gevoelens?
• Waar voel je emoties in je lichaam?
• Wat is nu het verschil tussen gevoel en emotie?
• Onderdrukken van emoties bij mannen
• Oorzaak van het onderdrukken van emoties
• Gevolgen van onderdrukken van emoties
• Hoe moet je omgaan met emoties?
• Samenvatting

Wat zijn emoties en gevoelens?

Gevoel en emotie zijn met elkaar verbonden. Ze gaan hand in hand. Daarbij gaat gevoel dieper dan emoties, maar zijn minder heftig.
Je gevoel heeft meer te maken met hoe jij bent. Terwijl je emoties iets zegt over een bepaalde situatie.

Bijvoorbeeld:
Je kunt van iemand houden en tegelijk ook boos op dezelfde persoon zijn. Je boosheid (emotie) op hem/haar duwt het gevoel ‘houden van’ niet direct weg.

Emotie is een krachtig lichamelijk signaal dat een reactie is op iets of iemand. Je lacht om een grap, of je huilt om het verlies van je relatie. Hierbij is je lichaam altijd betrokken. Het komt en verdwijnt net snel zo weer. Bij hele heftige emoties, ben je ook heel erg moe.

Waar voel je emoties in je lichaam?

Deze vraag wordt wel eens gesteld. Waar kun je je emoties voelen in je lijf. Wetenschappers hebben deze vraag ook onderzocht. En zoals verwacht. Het hele lichaam is betrokken met emoties. Je kan je lichaam niet uitschakelen. Meer kun je op deze website lezen.
In onderstaande afbeelding zie je welk deel van het lichaam betrokken bij welke emotie.
Geel en rood duiden op extra activiteit, blauw op een verminderd gevoel, en zwart is neutraal.

Daarom geeft het uiten van emoties veelal ook lichamelijke reacties zoals trillen, huilen, gespannen of juist ontspannen spieren, zweten en hartkloppingen. 
Je kent vast wel uitspraken zoals: Een brok in je keel voelen, een steen op je maag. Er zijn veel uitspraken in onze taal die iets zeggen over onze emotie en het lichaam.

Basis emoties

We kennen 6 basis emoties en iedere basis emoties kent weer allerlei nuances.

• vreugde ?
• angst ?
• verdriet ?
• woede ?
• afschuw ?
• verbazing ?

Er zijn naast deze 6 basisemoties ook meer uitdrukkingen die je in deze emotie-lijst kan vinden.

Een voorbeeld hoe emotie en gevoel:
Je ziet dat je zoon of dochter jouw mobiel heeft laten vallen. Een barst in het scherm. Grrr… En je had ze nog wel gewaarschuwd. Spieren spannen zich aan, je gelaat of houding veranderd en ook je stembanden / ademhaling doen mee. Je voelt in je lichaam de boosheid (of teleurstelling) opborrelen en reageert met emotie op deze situatie. Dit gaat supersnel. Zonder na te denken schiet je en je lichaam in deze emotie. Zodra deze emotie is weggezakt, voel je ook liefde voor je je zoon of dochter. Een kapot scherm of deze emotie heeft daarop geen invloed.

Wat is nu het verschil tussen gevoel en emotie?

Gevoel en emoties zijn beiden voelbaar in je lichaam.
Maar er is wel een duidelijk verschil.
Gevoelens zijn langdurig aanwezig en stabieler.
Terwijl emoties vluchtig door je lijf heen schieten.

Een handig ezelsbruggetje: Je hebt gevoel en emoties hebben jou.

Onderdrukken van emoties bij mannen

In mijn praktijk kom ik vaak mannen tegen die gewend zijn om hun emoties te onderdrukken.
Alleen je emoties onderdrukken is zoals een ballon onder water proberen te houden. Kansloze missie. Het kost veel kracht en energie. Een emotie wil gevoeld worden. 
Het is een bewust signaal van het lichaam. Dit signaal stopt pas, als het aangekomen – gevoeld – is door je lichaam.

Oorzaak van het onderdrukken van emoties

Al vanaf je eerste levensjaar leer je om te gaan met emoties. Je wordt getroost als je huilt als baby. Of je krijgt positieve reacties als je lacht. Van mannen wordt verwacht dat je je emoties niet uit.
Als kind, tiener of volwassen leer je zo je emoties te onderdrukken of te negeren. “Janken is voor softies” roepen ze op het schoolplein of “Doe niet zo overdreven blij” kreeg ik van mijn moeder te horen. In plaats van compassie of begrip leer je zo onbewust je emoties te onderdrukken. Dat gaat subtiel op verschillende manieren zoals:

• Rationaliseren of analyseren van je verhaal. Je verstand vormt een filter over je gevoelservaring.
• Oppervlakkige communicatie – je verhaal blijft oppervlakkig, wordt niet echt persoonlijk.

Uitten mannen minder emoties dan vrouwen? Ja en nee. Mannen uitten harde emoties zoals woede, verbazing eerder dan zachte emoties zoals verdriet. Dit is cultureel bepaald zegt hoogleraar genderstudies M. Meijer in het radioprogramma EenVandaag.

We hebben mannen afgeleerd om over hun emoties te praten. Helaas.

Maaike Meijer, emeritus hoogleraar genderstudies

Gevolgen van onderdrukken van emoties

Lichamelijke klachten ontstaan wanneer je je emoties en gevoelens langdurig onderdrukt. De onverwerkte emoties stapel je in jezelf, maar ook in je lijf op. Eigenlijk erken je op dat moment niet dat een situaties of iemand jou iets doet. Waarschijnlijk gebeurt dit grotendeels niet bewust, omdat je zo bent opgevoed of negatieve ervaringen hebt gehad door het uiten.

Door je blijdschap, boosheid of je verdriet weg te duwen, krijgt je lichaam niet de kans om het signaal af te handelen. Ongemerkt stapel jij alle overwerkte woede, verdriet, teleurstelling of angst op.

Elke dag word je geconfronteerd met allerlei zaken, mensen of situaties. Direct of indirect herinner je aan de gebeurtenis die je nog niet hebt verwerkt. Dat kan een opmerking van je collega zijn of een vervelende mail van je vriend. Of je herkent een situatie die jij ook als kind hebt meegemaakt. Een boze reactie van je vader of het overlijden van je konijn. Pijlsnel reageert je lichaam hierop met een schok. De spieren spannen zich aan, als antwoord op de ‘oude’ emotie. Langdurige spanning in je lichaam veroorzaakt chronisch klachten.

Klachten zoals (spannings-) hoofdpijn, rug- en nekpijn, buikpijn of in het ergste geval beland je in een burn-out.

Hoe moet je omgaan met emoties?

Gevoelens en emoties horen nu eenmaal bij.
Je kunt ze niet controleren of managen. Je kunt de gevoelens wel gaan begrijpen en naar luisteren. Zo ontstaat er ruimte tussen wat hoort bij mij en wat hoort bij de ander. Een eerste stap is uit je emotie en geef de ruimte om te voelen. Praat erover en neem de tijd om je emoties ook lijfelijk te voelen. Hoe groot of hoe klein de emotie ook is. Je hoeft echt niet elke traan te laten voelen, maar je kunt wel opmerken dat je verdriet voelt. Door er woorden eraan te geven. En dan ook hardop uit te spreken. Erover denken, piekeren of oppervlakkig praten is niet de manier van uitten.

Samenvatting

Je lichaam en emoties zijn met elkaar verbonden. Het reageert altijd op een emotie. Je lacht, huilt, je voelt spanning in spieren door woede of je bevriest door angst. Een emoties zeggen iets over jou en de situatie waarin je dan bent. Emoties zijn vaak kort en heftig.

Onderdruk jij je emoties, en dus de lichamelijke reactie, dan blijft je lichaam ‘vastzitten’ in deze emotie.
Vaak onderdrukken mannen hun emoties, door opvoeding of uit de overtuiging dat je niet mag uitten.

Soms zijn bepaalde emoties zo groot en heftig, dan je geen tijd hebt om deze te verwerken. Vaak ben je eerst druk met het praktisch oplossen de ontstane situatie. Dit zijn situaties zoals rouw om partner of kind, verlies van baan, ongeluk of verbreken van een relatie.

Veel lichamelijke klachten zoals spierpijn, rug- en nekklachten, hoofdpijn en enzovoort, zijn vaak terug te leiden aan niet verwerkte emoties.

Wil jij je lichaam en je emoties beter te begrijpen? Maak dan echt contact met je lichaam.

Bij massagetherapie kun je leren om in openheid je emoties en gevoelens tegemoet te treden. Door te luisteren naar je lichaam en de betekenis van signalen te begrijpen. Je lichaam liegt niet, maar het valt niet mee om je lichaam goed te ‘verstaan’. Daarbij kan ik je begeleiden.